Werkloos, wat moet ik regelen?

Werkloos raken kan forse gevolgen hebben voor je financiële huishouding. Je inkomen gaat (fors) omlaag en daarnaast moet je allerlei zaken zelf regelen die je werkgever eerder voor je deed. Let op: jouw werkgever mag je niet zomaar ontslaan. Hij moet daar een goede reden voor hebben en zich houden aan de regels uit het ontslagrecht. Afspraken hierover worden meestal vastgelegd in een arbeids­overeen­komst. Ook in de cao zijn vaak regels opgenomen en is vastgelegd of mag worden  afgeweken van de (hoofd)regel uit de wet.

Ben of word je werkloos, dan vragen geldzaken extra aandacht. Wil je weten hoe je die goed kunt regelen? Met het Geldplan van het Nibud krijg je tips over jouw situatie.

Ontslagroute | Voordat je ontslag krijgt, controleert het UWV of de kantonrechter of er is voldaan aan de regels om jouw arbeidsovereenkomst te beëindigen. Dit heet de preventieve toets. UWV of de rechter beoordeelt of er een redelijke grond is voor het ontslag en of herplaatsing nog mogelijk is. De reden voor jouw ontslag bepaalt welke ontslagroute van toepassing is.

Bij ontslag heb je recht op een transitievergoeding. Voorwaarde is dat het initiatief om het dienstverband te beëindigen of niet voort te zetten bij jouw werkgever ligt. Dit geldt voor zowel vaste als tijdelijke werknemers. Ook heb je recht op een transitievergoeding als je zelf ontslag neemt of een tijdelijke arbeidsovereenkomst niet verlengt, vanwege ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van jouw werkgever.

Als je aan de eisen voldoet, kun je na je ontslag een werkloosheidsuitkering (WW) krijgen. Hoe lang je WW ontvangt, hangt af van je persoonlijke situatie. De WW-uitkering is (veel) lager dan het loon dat je verdiende toen je nog werkte. Let op: je moet standaard je ontslag 'aanvechten'. Doe je dat niet? Dan krijg je mogelijk geen WW-uitkering. Win daarom altijd juridisch advies in, bijvoorbeeld bij het Juridisch Loket. Je krijgt meestal geen WW-uitkering als je zelf ontslag neemt of op staande voet bent ontslagen. Ga dan na of je dan in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering.

Omdat je inkomen daalt na een ontslag kom je mogelijk geld tekort. Maak daarom zo snel mogelijk een overzicht van je inkomsten en uitgaven en je spaarbuffer. Dit kun je doen met behulp van een digitaal huishoudboekje. Geef niet meer uit dan je ontvangt. Stel vast waar je kunt besparen op je uitgaven. Gebruik je spaarbuffer eventueel om een korte periode van te leven. Had je een bijbaan of vakantiebaan? Vergeet dat niet om bij de Belastingdienst te kijken of je geld kunt terugkrijgen. En heb je geldzorgen? Zoek dan zo snel mogelijk hulp.

Stel vast waar je op kunt besparen? Maak daarbij bijvoorbeeld gebruik van de bespaartips van het Nibud. Of vul het persoonlijk budgetadvies van het Nibud in.

Onder voorwaarden kun je een energietoeslag aanvragen bij jouw gemeente. Mogelijk heb je recht op (hogere) toeslagen omdat je inkomen daalt nu je werkloos bent. Controleer dit binnen 6 weken na het verlies van je baan. Let op: ontvang je kinderopvangtoeslag? De eerste 3 maanden heb je nog recht op deze toeslag. Daarna misschien ook nog als je je kind niet het maximum aantal uren naar de kinderopvang hebt gebracht. Je moet dit zelf in de gaten houden en de toeslag zelf stopzetten.

Na ontslag stopt je pensioenopbouw bij je oude werkgever. Je blijf recht houden op het reeds opgebouwde pensioen, ook al ga je vervolgens ergens anders werken. In sommige gevallen kan je je pensioenopbouw na je ontslag laten doorlopen door rechtstreeks te betalen aan je pensioenuitvoerder. Wil je dit dan moet je hiervoor zelf contact opnemen met je pensioenuitvoerder. Die kan dan aangeven hoe dit werkt en wat de kosten zijn.

Let op: vraag bij je pensioenuitvoerder na wat de gevolgen zijn van je ontslag voor je nabestaandenpensioen (NP). Heb je een NP op risicobasis? Dan loopt dat vaak nog even door zolang je WW krijgt. Stopt de WW, of heb je een andere baan? Dan vervalt het NP. Vraag bij je pensioenuitvoerder na hoe dit in jouw geval zit.

Wil je weer snel aan de slag? Meer kans maken op het vinden van een baan? Werk aan jezelf. Word bijvoorbeeld vrijwilliger, zoek een stageplek of volg een (extra) opleiding.

Je kunt natuurlijk ook een eigen bedrijf beginnen, of starten als zzp'er. Let wel goed op de gevolgen voor je uitkering en allerlei andere zaken als je voor jezelf begint.